«Θερμόμετρο-χρονομηχανή» μετρά την θερμοκρασία εξαφανισμένων ειδών

Μπορεί να μην είναι το ίδιο εύκολο με το θερμόμετρο που βάζουμε στην μασχάλη ή κάτω από τη γλώσσα και μάς λέει την θερμοκρασία μας μέσα σε ένα μόλις λεπτό, παρόλα αυτά το «παλαιοθερμόμετρο» που ανακάλυψαν αμερικανοί επιστήμονες, ελπίζεται ότι για πρώτη φορά θα επιτρέψει να μετρηθεί άμεσα η μέση θερμοκρασία του σώματος σπονδυλωτών ζώων, εξαφανισμένων εδώ και εκατομμύρια χρόνια.
Η νέα τεχνική, που αποτελεί ένα είδος «χρονομηχανής», θα βοηθήσει τους παλαιοντολόγους και τους βιολόγους να ρίξουν φως στην φυσιολογία των εξαφανισμένων οργανισμών (π.χ. ίσως μπορέσουν να απαντήσουν το ερώτημα αν οι δεινόσαυροι ήσαν θερμόαιμα ή ψυχρόαιμα όντα), ενώ παράλληλα θα προσφέρει στους παλαιοκλιματολόγους ένα νέο εργαλείο για να μετρήσουν την θερμοκρασία...
... στα αρχαία περιβάλλοντα.

Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) υπό τον γεωχημικό Ρόμπερτ Ιγκλ και παρουσιάστηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το “Science”.

Τα σύγχρονα θηλαστικά είναι θερμόαιμα πλάσματα, διατηρώντας την θερμοκρασία του σώματός τους περίπου στους 37 βαθμούς Κελσίου, ενώ τα σύγχρονα ψυχρόαιμα, όπως τα ψάρια, τα ερπετά και τα αμφίβια, έχουν χαμηλότερες θερμοκρασίες που συνήθως κυμαίνονται ανάλογα με το περιβάλλον όπου ζουν. Δεν είναι ακόμα σαφές στους επιστήμονες πότε συνέβη αυτή η διάκριση ανάμεσα στα θερμόαιμα και τα ψυχρόαιμα, ενώ οι ερευνητές μέχρι σήμερα διαφωνούν για το αν οι δεινόσαυροι και οι πτερόσαυροι είχαν «θερμό» ή «ψυχρό» αίμα.

Εδώ και 50 χρόνια, οι επιστήμονες προσπαθούν να απαντήσουν αυτό το αίνιγμα, μετρώντας τα επίπεδα των ισοτόπων (στοιχείων με διαφορετικά ατομικά βάρη) στα απολιθώματα, καθώς οι ποσότητες αυτών των ισοτόπων εξαρτώνται από την θερμοκρασία του σώματος του εξαφανισμένου ζώου. Η νέα μέθοδος του «παλαιοθερμομέτρου» τελειοποιεί αυτή την τεχνική και μπορεί να συνάγει τη θερμοκρασία του οργανισμού, αναλύοντας τα ισότοπα του άνθρακα-13 και του οξυγόνου-18, που ανευρίσκονται στα δόντια και στα οστά των απολιθωμάτων.

Κάνοντας πειράματα με οστά από σύγχρονα ζώα (ελέφαντες, ρινόκερους, κροκόδειλους, καρχαρίες κ.α.), οι αμερικανοί ερευνητές βεβαιώθηκαν ότι η μέθοδός τους εκτιμά σωστά την θερμοκρασία των πεθαμένων ζώων, με απόκλιση το πολύ 3 βαθμών Κελσίου. Στη συνέχεια, εφάρμοσαν την τεχνική τους σε μαμούθ, ρινόκερους και αλιγάτορες που είχαν εξαφανιστεί πριν από περίπου 12 εκατ. χρόνια και διαπίστωσαν ότι οι θερμοκρασίες των εξαφανισμένων ζώων ταιριάζουν πολύ με αυτές των σημερινών απογόνων τους, γεγονός που προσδίδει αξιοπιστία στο «θερμόμετρό» τους.

«Μπορούμε τώρα να πάμε ακόμα πιο πίσω στον χρόνο, στους προγόνους των πουλιών και των θηλαστικών, και να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε το ερώτημα πότε εμφανίστηκαν τα θερμόαιμα όντα στην ιστορία της εξέλιξης», δήλωσε ο Ιγκλ, επισημαίνοντας ότι οι επιστήμονες δεν έχουν ξεκάθαρη εικόνα για την φυσιολογία των ζώων πριν τα πουλιά και τα θηλαστικά.

Θερμοκρασίες της τάξης των 26 – 30 βαθμών Κελσίου θα έδειχναν ότι οι δεινόσαυροι ήσαν εξίσου ψυχρόαιμοι με τους αλιγάτορες και τους κροκόδειλους, ενώ θερμοκρασίες γύρω στους 36 βαθμούς θα υποδήλωναν ότι οι δεινόσαυροι ήσαν πιο κοντά στα θηλαστικά.

Επιπλέον όμως, επειδή οι θερμοκρασίες του σώματος των ζώων αντανακλούν το περιβάλλον τους, οι ερευνητές του αρχαίου κλίματος, οι παλαιοκλιματολόγοι, ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν το «παλαιοθερμόμετρο» και για τους δικούς τους σκοπούς, ώστε, για παράδειγμα, να υπολογίσουν πόσο θερμοί ήσαν οι ωκεανοί της Κρητιδικής περιόδου, επιβεβαιώνοντας έτσι στοιχεία που έχουν συλλέξει οι γεωλόγοι.

enet.gr