«Έφυγε» ο Αντρέι Βοζνεσένσκι

Μια εμβληματική μορφή της Ρωσικής λογοτεχνίας, ο ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, έφυγε χθες από τη ζωή, σε ηλικία 77 ετών. Ο τολμηρός λογοτέχνης που «έβγαλε τη ρωσική γλώσσα από τη σοβιετική φυλακή», σύμφωνα με τον συγγραφέα Βικτόρ Γεροφέγιεφ, κατόρθωσε να αποτυπώσει στους ειρωνικούς, αλληγορικούς του στίχους, όλες τις μεταστροφές του σοβιετικού καθεστώτος. Η ποίησή του αντανακλά τις ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον, τα πρώτα χρόνια της αποσταλινοποίησης στη Ρωσία.

Ο Αντρέι Αντρέγιεβιτς Βοζνεσένσκι γεννήθηκε στη Μόσχα τον Μάιο του 1933. Από το 1941-44, ο ίδιος και η μητέρα του, η οποία του διάβαζε ποίηση, έζησαν στα Ουράλια. Ο πατέρας του εργαζόταν ως μηχανικός και είχε πολεμήσει στο μέτωπο. Ο Βοζνεσένσκι σπούδασε...
... αρχιτεκτονική στη Μόσχα, ενώ ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική πριν τον κερδίσει ολοκληρωτικά η ποίηση.

Μια νύχτα του 1957, η σχολή του έπιασε φωτιά , με αποτέλεσμα να εμπνευστεί ένα από τα πιο γνωστά πρώιμα ποιήματά του, με τίτλο «Φωτιά στο Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής». Μετά από χρόνια θυμόταν αυτό το περιστατικό γιατί έδινε μεγάλη σημασία στους συμβολισμούς: «Κατάλαβα τότε ότι η αρχιτεκτονική είχε καεί για μένα. Και αποφάσισα να γίνω ποιητής».

Ωστόσο η επαφή του με την ποίηση είχε ξεκινήσει στις αρχές της εφηβείας του. Σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών έστειλε τους πρώτους στίχους του, στον Μπορίς Παστερνάκ, τον ποιητή και συγγραφέα του «Δρ. Ζιβάγκο», ο οποίος τιμήθηκε αργότερα με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. «Η είσοδός σου στη λογοτεχνία ήταν αστραπιαία και θυελλώδης. Χαίρομαι που έζησα για να τη δω», απάντησε στον ανερχόμενο νεαρό ποιητή, ο Παστερνάκ, σηματοδοτώντας την αρχή μιας δυνατής φιλίας.

Στο αυτοβιογραφικό του κείμενο «I am fourteen» (Είμαι δεκατεσσσάρων) ο Βοζνεσένσκι κατέγραψε αυτές τις πρώτες στιγμές: «Από εκείνη την ημέρα, η ζωή μου απέκτησε ένα μαγικό νόημα και μια αίσθηση προορισμού. Η νεωτερική ποίησή του, οι τηλεφωνικές μας συνδιαλέξεις, οι Κυριακάτικες κουβέντες μας στο σπίτι του από τις δύο ως τις τέσσερις, οι περίπατοι μαζί του-χρόνια ευτυχίας και παιδιάστικης λατρείας».

Το έργο του Βοζνεσένσκι γνώρισε περιόδους δυσμένειας από το Σοβιετικό καθεστώς αλλά τα βιβλία του κυκλοφορούσαν με μεγάλη επιτυχία και οι δημόσιες αναγνώσεις των ποιημάτων του γέμιζαν ολόκληρα στάδια.

Ο Νικίτα Χρουτσόφ ο οποίος είχε πρωταγωνιστήσει στην αποσταλινοποίηση, παραχωρώντας κάποιες ελευθερίες στην καλλιτεχνική ρωσική πρωτοπορία, σκλήρυνε και πάλι τη στάση του απέναντι στον Βοζνεσένσκι στις αρχές της δεκαετίας του ʽ60, κατηγορώντας τον δημόσια ως πράκτορα των δυτικών. «Κοιτάξτε αυτόν τον νέο Παστερνάκ», είχε αναφωνήσει περιφρονητικά ο σοβιετικός ηγέτης, κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης στην οποία ήταν προσκεκλημένος ο διάσημος Ρώσος ποιητής.

Ο Βοζνεσένσκι ωστόσο έγινε δημοφιλής και στη Δύση, όταν του επιτράπηκε να ταξιδέψει ελεύθερα και να γνωρίσει μεταξύ άλλων τον Άλαν Γκίνσμπεργκ, τον Άρθουρ Μίλερ, τη Μέριλιν Μονρόε και τον Ρόμπερτ Κένεντι. Οι απόψεις του συχνά δοκίμαζαν τα όρια του σοβιετικού καθεστώτος, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την αυστηρή κριτική του για την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία το 1968.

Η απήχηση του έργου του περιορίστηκε σταδιακά στα τέλη της δεκαετίας του ʼ80. Τα τελευταία χρόνια του βίου του ο Βοζνεσένσκι ζούσε απομονωμένος, λόγω της ασθένειάς του. Άφησε πίσω του περίπου είκοσι βιβλία.

«Τα ποιήματα και η πρόζα του ήταν ένας ύμνος στην ελευθερία, τον έρωτα, τη γενναιότητα και την ειλικρίνεια», τόνισε σε συλλυπητήρια επιστολή του ο πρωθυπουργός Βλαμιντίρ Πούτιν.

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1825042