>>> Συνέντευξη από την κλινική ψυχολόγο Αρζοντούλα Κυρόγλου
Το άγχος στο σχολείο και το πως το διαχειριζόμαστε είναι το
ζητούμενο, τώρα και με την έναρξη της σχολικής χρονιάς;
-Ναι, ειδικά για τα πρωτάκια είναι ένα άγχος που βιώνει όλη η
οικογένεια και συχνά γίνεται το επίκεντρο όλων των μελών, για να το
αντιμετωπίσουν.
Ποια πρέπει να είναι η στάση απέναντι στα παιδιά που φεύγουν από
το σπίτι τους για να βρεθούν στον χώρο του σχολείου. Φεύγουν από ένα
μικρό κοινωνικό περιβάλλον για να βρεθούν σε ένα πολύ μεγαλύτερο. Τι
συμβαίνει σε ένα παιδί πρώτης δημοτικού όταν μπαίνει για πρώτη φορά στο
κτήριο του σχολείου;
-Σκεφτείτε ότι από εκεί που βρίσκεται συνεχώς στο σπίτι, είναι το
επίκεντρο της προσοχής των γονέων, είναι το βασίλειο του εκεί, φεύγει
για...
...πολλές ώρες και περνά τον χρόνο του σε ένα ξένο μέρος, άγνωστο, που
του προκαλεί φόβο, με άλλα άτομα που δεν γνωρίζει και όλο αυτό είναι
συνταρακτικό, ειδικά στην αρχή.
Αυτό πως το βιώνει το παιδί;
-Κυρίως είναι το άγχος αποχωρισμού, που πολλές φορές μπορεί να
εξελιχθεί και σε διαταραχή, σε ακραίες περιπτώσεις και επίσης αναπτύσσει
συχνά κάποιες φοβίες σε όλα αυτά που του συμβαίνουν και οι γονείς
πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για όλα αυτά.
Μπορούν οι γονείς να κάνουν κάτι από πριν; Θα μπορούσαν οι γονείς
να έχουν κάνει ήδη ένα είδος εκπαίδευσης και έτσι το παιδί να είναι
προετοιμασμένο;
-Αυτό είναι το ιδανικό, να έχει κάνει κάτι ήδη ο γονέας, το
σημαντικότερο που πιστεύω ότι πρέπει να κάνει είναι να διαχωρίσει το
δικό του άγχος από το άγχος του παιδιού, δηλαδή να σκεφτεί κατά πόσο
αυτά που φοβάται για το παιδί του πριν πάει στο σχολείο, είναι
πραγματικά του παιδιού ή φέρνει δικές του αναμνήσεις από τα δικά του
παιδιά χρόνια, από την σχέση του με τους δικούς του γονείς και καθηγητές
ή δασκάλους και αφού το διαχωρίσει αυτό θα πρέπει να σκεφτεί ότι το
παιδί του είναι μια διαφορετική προσωπικότητα, που θα έχει τις δικές του
εμπειρίες και πιθανόν τους δικούς του φόβους στο σχολείο.
Σε πιο πρακτικό επίπεδο μπορεί να ακολουθήσει κάποιες στρατηγικές, για
παράδειγμα κάποιες ημέρες πριν μπορεί να πάρει το παιδί και να
επισκεφτούν τον χώρο ώστε να μην είναι πλέον ένας άγνωστος χώρος για
αυτό, αλλά να έχει δει την αυλή, ίσως να μπει και μέσα να δει τους
δασκάλους, να εξοικειωθεί με το περιβάλλον, γιατί το άγνωστο προκαλεί
έντονο φόβο στο παιδί, ενώ αν είναι ένα πιο οικείο περιβάλλον θα είναι
πιο εύκολο να προσαρμοστεί.
Είναι μόνο το άγχος του αποχωρισμού ή φταίει και το πλήθος των
προσώπων, γιατί πάει σε ένα μέρος που έχει πάρα πολύ κόσμο.
-Πιθανόν παίζει ρόλο ότι παύει να είναι το επίκεντρο της προσοχής, από
την άλλη όμως αυτό μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και θετικά, να του
δημιουργήσουμε την προσδοκία ότι θα κάνει νέες φιλίες, ότι θα γνωρίσει
νέα πρόσωπα και αυτό είναι ένα κίνητρο για να πείσουμε το παιδί ότι θα
είναι μια ευχάριστη εμπειρία το σχολείο, δηλαδή οι γονείς καλό είναι να
προετοιμάσουν το παιδί για το τι θα αντιμετωπίσει στο σχολείο, να του
μιλήσουν με ειλικρίνεια για την διαδικασία που θα ακολουθείται, ότι θα
πρέπει να σέβεται την δασκάλα, ότι θα κάθεται για ώρα μέσα στην τάξη,
αλλά να το προετοιμάσουν και για τα θετικά, ότι θα γνωρίσει νέο κόσμο,
θα κάνει παρέες, φιλίες, εκδρομές, θα μάθει νέες πληροφορίες που θα τις
χρησιμοποιήσει στην ζωή του και όλα αυτά θα του δημιουργήσουν την
προσδοκία να πηγαίνει με μεγαλύτερη ευχαρίστηση κιόλας.
Είναι η πρώτη ημέρα μόνο το πρόβλημα ή κάποια παιδία σαν άτομα
και σαν χαρακτήρες έχουν ένα γενικότερο πρόβλημα ότι αυτό συνεχίζεται
και τις υπόλοιπες.
-Στην ιδανική περίπτωση αυτή η πρώτη ημέρα είναι και η μόνη που υπάρχει
το πρόβλημα. Ωστόσο πολλά παιδιά δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και
μπορεί να κρατήσει και εβδομάδες και σε χειρότερη περίπτωση μήνες, αλλά
πιστεύω ότι σε αυτές τις περιπτώσεις τόσο οι γονείς αλλά και οι
εκπαιδευτικοί που πλέον είναι κατάλληλα καταρτισμένοι, εντοπίζουν το
θέμα και πιθανόν αξιοποιούν την βοήθεια κάποιου ειδικού ώστε να
προσαρμοστεί το παιδί στην πορεία κατάλληλα.
Το παιδί να και μικρό, μπορεί να συνειδητοποιήσει το τι γίνεται
μέσα στην οικογένεια, μπορεί τα τυχόν προβλήματα και άγχη που κουβαλούν
οι γονείς να το επηρεάσουν;
-Αυτό συμβαίνει από πολύ μικρότερη ηλικία. Είναι ένας μύθος ότι τα
παιδιά όταν είναι μικρά δεν καταλαβαίνουν, στην πραγματικότητα με το
δικό τους σύστημα αντίληψης καταλαβαίνουν σχεδόν τα πάντα από πολύ
νωρίτερα, οπότε σαφώς παίζει και αυτό ρόλο, γι’ αυτό είναι σημαντικό οι
γονείς αυτές τις ημέρες να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στα παιδιά τους,
ίσως παίρνοντας κάποια άδεια από την δουλειά τους εκείνη την ημέρα για
να είναι κοντά στο παιδί, να πάνε από νωρίς μαζί του στο σχολείο, να το
αφήσουν να πάρει πρωτοβουλία στο να διαλέξει τι ρούχα θα φορέσει, να
πάνε μαζί στα μαγαζιά για να αγοράσουν τα σχολικά, να του δώσουν και
εκεί την πρωτοβουλία στο τι θα διαλέξει, με αυτό τον τρόπο θα ανέβει η
αυτοεκτίμηση του παιδιού και θα πάει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο
σχολείο.
Μια άλλη ευαίσθητη ηλικία είναι και η τελευταία τάξη του σχολείου,
μιλάμε για τους μαθητές της Γ’ λυκείου που μπαίνουν στην τελική ευθεία
για την διεκδίκηση μιας θέσης στην ανώτατη εκπαίδευση.
Ο σκοπός αυτός είναι που πολλές φορές συνθλίβει στοιχεία της
προσωπικότητας τους στην προσπάθεια να πετύχουν αυτό τον σκοπό;
-Πιστεύω ότι το σημαντικότερο θα ήταν να έχει ξεκινήσει από νωρίτερα το
θέμα. Οι γονείς οι ίδιοι από πολύ νωρίτερα είναι καλό να μην φορτώνουν
με τόσες προσδοκίες τα παιδιά, δηλαδή αυτή η αέναη προσπάθεια να
πετύχουμε την τελειότητα είναι αδύνατη και άρα εντελώς κουραστική,
εξαντλητική πολλές φορές, οπότε φτάνει το παιδί στην Γ’ λυκείου και με
όλες τις προσδοκίες των γονέων και φτάνει σε ακραίες πολλές φορές
λύσεις. Ωστόσο αν φτάσει σε αυτή την ηλικία και έχει τόσο άγχος, οι
διέξοδοι που μπορεί να χρησιμοποιήσει είναι τόσο από τους
εκπαιδευτικούς, όσο και από τους γονείς και καλό είναι έστω και σε αυτή
την φάση οι γονείς να αντιληφθούν ότι το παιδί τους έχει τον δικό του
στόχο και καλό είναι να μείνουν σε αυτόν, δηλαδή θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος
έχει ένα σκοπό στην ζωή του, ώστε να πραγματωθεί, αν τον αφήσουμε θα το
καταφέρει, αν παρέμβουμε σε αυτόν και βάλουμε τις δικές μας προσδοκίες
και στόχους, πιθανόν να τον κάνουμε δυστυχισμένο γιατί δεν θα μπορεί να
ικανοποιήσει ούτε τους δικούς μας στόχους, αλλά ούτε και τους δικούς
του.
Όταν οι στόχοι του μαθητή και του γονέα έρχονται σε κρούση, ποιοι
επικρατούν και τι αντίκτυπο έχει αυτό;
-Φοβάμαι ότι περνάνε των γονέων και το κακό με αυτό είναι ότι δεν
αφήνουν στο παιδί να έχει την ευθύνη για μια πολύ σημαντικό πτυχή της
ζωής του και σκεφτείτε τι θα γίνει αργότερα, όταν το μετανιώσει, ποιον
θα κατηγορήσει; Φοβάμαι ότι δεν θα κατηγορεί τον εαυτό του.
Ακούγεται ένα θέμα τελευταία, να ξεκινάνε οι ξένες γλώσσες από
την πρώτη δημοτικού. Ποια είναι η γνώμη σας πάνω σε αυτό;
-Αυτό βασίζεται κυρίως σε έρευνες νευροψυχολόγων που έχουν αποδείξει
ότι ο εγκέφαλος μαθαίνει πιο εύκολα μια ξένη γλώσσα μέχρι τα 11 χρόνια.
Σημαντικό θα ήταν, αν επιλεγεί αυτή η μέθοδος, να αρχίσει από την
προσχολική ηλικία με την μέθοδο της εκπαίδευσης με παιχνίδι, αλλά με
αυτό τον τρόπο δεν μαθαίνει συντακτικές έννοιες αλλά κυρίως καθημερινές
λέξεις, αν ωστόσο το αφήσουμε για την πρώτη δημοτικού, τότε που πέφτει
όλο το βάρος στην μητρική γλώσσα, νομίζω ότι θα είναι πάρα πολύ δύσκολο
για το παιδί να έχει τόσες πολλές πληροφορίες και θα πρέπει να μάθει δύο
γλώσσες ταυτόχρονα. Θα πρέπει ή στην προσχολική ηλικία ή να το αφήσουμε
για την Τρίτη – Τετάρτη δημοτικού.
Βλέπουμε παιδιά που από πολύ μικρή ηλικία οι γονείς τους βάζουν
σε διάφορα φροντιστήρια για γλώσσες, για μουσική, για αθλήματα,
γενικότερα φορτώνουν ένα παιδί με πολλά. Συνήθως ακούμε τους γονείς να
λένε ότι «το παιδί μου το ζήτησε» ή «βρήκα ένα τρόπο να διοχετεύσει την
ενέργεια του και να μην τρέχει πάνω-κάτω μέσα στο σπίτι». Είναι σωστή η
λογική αυτή που έχουν οι γονείς;
-Δεν είμαι σίγουρη ότι αυτός είναι ο λόγος, κάποιες φορές οι γονείς δεν
έχουν χρόνο για το παιδί και επιλέγουν αυτές τις μεθόδους για να
αξιοποιήσουν τον δικό τους ελεύθερο χρόνο, που τα παιδιά θα είναι
απασχολημένα. Για εμένα είναι πιο σημαντικό καταρχάς να αφιερώσουν και
οι γονείς λίγο χρόνο στα παιδιά τους και επίσης να αφιερώσουν στα παιδιά
λίγο χρόνο για παιχνίδι, γιατί πολλές φορές ξεχνάμε την αξία του
παιχνιδιού. Το παιχνίδι δεν είναι μόνο ξεκούραση και διασκέδαση, αλλά
είναι πολύ σημαντική μάθηση γιατί μέσα σε αυτό το παιδί αφομοιώνει όλες
τις πληροφορίες που συνέλεξε κατά την διάρκεια της ημέρας.
Ρεπορτάζ: Σταύρος Φανφάνης για την εφημερίδα ''ΧΡΟΝΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου